Oblicza retoryki (6): webinarium z prof. UWr dr. hab. Piotrem Lewińskim

Zapraszamy na ostatnią w tym roku akademickim dyskusję wokół tematu:

Antyjudaizm i antysemityzm w kulturze i tradycji polskiej w XVI wieku i obecnie

• Oblicza retoryki (webinarium)
• 26 czerwca (czwartek)
• godz. 18:00
• Webinarium odbędzie się na platformie Teams (link).

Sprawą niezwykle interesującą jest pytanie, na ile antysemityzm współczesny, reprezentowany przede wszystkim przez Grzegorza Brauna i Jacka Międlara, wpisuje się w wielowiekową tradycję polskiego antysemityzmu, sięgającą XVI wieku. By na nie odpowiedzieć, oglądowi poddałem wybrane teksty antyżydowskie, napisane lub zamówione przez polskich mieszczan, m. in.: 

– Żydowskie okrucieństwa, mordy y zabobony przez X. Przecława Moieckiego, opoczyńskiego i wolisborskiego kan. spisane. W Krakowie w drukarni Jak. Siebeneychera roku Pańskiego 1589. Drugie wydanie w 1636 r.

– Żydowskie okrucieństwa nad Naświętszym Sakramentem y dziatkami chrześciańskimi. Ku temu przydana iest tychże zdrayców zbrodnia w Swiniarowie pod Łosicami popełniona, którą sądzono na Trybunale Lubelskim Roku Pańskiego 1598. Aleksandra Hubickiego wydane przez Mikołaja Szarffenbergera w Krakowie w 1602 r. ;

– Zwierciadło Korony Polskiey. Urazy ciężkie y utrapienia wielkie, które ponosi od Żydów wyrażające, Synom Koronnym na Seym walny w Roku Pańskim 1618 przez M. Sebastyana Miczyńskiego Philosophiey Doktora wystawione… W Krakowie, w drukarniey Macieia Jędrzeiowczyka Sebastiana Miczyńskiego.

W zamieszczonym na końcu książki „Alloguium ad Ordines Regni^” Miczyński wyjaśnia powody, dla których napisał swoje dzieło:

„Wyszło oto Zwierciadło Korony Polskiey Urazy ciężkie y utrapienia wielkie, które od Żydów bezbożnych ponosi wyrażające; a zaraz Żydy poczuwające sie w swych wierutnych zbrodniach, przewrotności y szalbierstwie, obraziło — prawda każdego w oczy kole — obraziło y niektórych Chrześcian, którzy (…) z Żydy przeciwko Chystusowi Panu spółek trzymaią, a barziey sie w nich, łakomstwem iakimsi przeklętym uwiedzieni, niż w całości Dobra Pospolitego Koronnego kochaią. Co ia bacząc, a barziey Żydowską złość chcąc odkryć, by snadź dla niewielu egzemplarzow wydania snadnie za Żydowską naprawą y wykupnem nie zaginęło, odnowione porządnieysze i dostatecznieysze wam wszystkim Inclyti Ordines Regni, Dei nominis, Christi Jesu & Boni publici amantes in lucern wydaię (… ) Comkolwiek pisał, tom wziął z samego doświadczenia: z ludzi zacnych y wiary godnych podania, z Historiy; z praw Kościelnych, Cesarskich i Koronnych: z Pisma świętego”.

Chciałbym się zastanowić zatem, jak jest kreślony obraz Żyda w wieku szesnastym i obecnie, i na ile mamy do czynienia z kontynuacją, a na ile z innowacją?

***

Biogram

prof. UWr dr hab. Piotr Lewiński: profesor w Zakładzie Językoznawstwa Stosowanego IFP Uniwersytetu Wrocławskiego. Stypendysta Fundacji Kościuszkowskiej na DePaul University w Chicago oraz stypendysta Fulbrighta na University of Washington w Seattle. Lektor na Uniwersytecie L’Orientale w Neapolu. Autor m.in. monografii: Retoryka reklamy oraz Neosofistyka. Argumentacja retoryczna w komunikacji potocznej, dwóch podręczników do nauczania języka polskiego oraz licznych artykułów naukowych z zakresu glottodydaktyki, retoryki, pragmatyki i teorii argumentacji.