XX Konferencja Polskiego Towarzystwa Retorycznego „Retoryka i kultura”

Polskie Towarzystwo Retoryczne
we współpracy
z Wydziałem Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego,
z grupą badawczą Ret-Net: Languages and Rhetorical Cultures
oraz z Pro Rhetorica Interdyscyplinarnym Centrum Retoryki Stosowanej przy IBL PAN

zaprasza na

XX Konferencję Polskiego Towarzystwa Retorycznego „Retoryka i kultura”
20-21.11.2025

Miejsca obrad: Wydział Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytut Badań Literackich PAN

Polskie Towarzystwo Retoryczne zaprasza do udziału w jubileuszowej, XX edycji konferencji naukowej PTR, której temat przewodni brzmi: „Retoryka i kultura”. Tegoroczne wydarzenie ma charakter szczególny – stanowi bowiem okazję do refleksji nad ćwierćwieczem działalności PTR, a zarazem otwiera przestrzeń do interdyscyplinarnej dyskusji nad jedną z najbardziej wielowymiarowych relacji kształtujących nasze myślenie o retoryce.

Wybór tej właśnie relacji jako tematu jubileuszowej konferencji nie jest przypadkowy. Kultura, podobnie jak retoryka, posiada wymiar wspólnotowy – jest przestrzenią współdzielonych znaczeń, praktyk, wartości i sposobów komunikowania się. Zgodnie z klasycznymi i współczesnymi definicjami kultura to „drugi świat człowieka” (Bronisław Malinowski), „całokształt duchowego i materialnego dorobku ludzkości” (Edward Taylor), ale także „system znaczeń, w których zanurzone jest ludzkie działanie i które nadają mu sens” (Clifford Geertz). W tym ujęciu kultura to sfera symboliczna, w której retoryka – jako sztuka tworzenia, interpretowania i przekształcania znaczeń – odgrywa rolę fundamentalną.

Retoryka i kultura spotykają się również na poziomie praktycznym i edukacyjnym: jako „kultura komunikacji”, „kompetencja retoryczna” czy „przygotowanie do uczestnictwa w kulturze dyskursu”. Retoryka, kształtując sposoby mówienia i rozumienia, stanowi podstawowe narzędzie uczestnictwa w życiu społecznym, politycznym i intelektualnym – a tym samym w kulturze.
W obliczu współczesnych wyzwań – globalnych kryzysów, polaryzacji ideologicznej, fragmentaryzacji mediów cyfrowych czy postępującej automatyzacji komunikacji – retoryka jako dyscyplina analityczna, teoretyczna i normatywna staje się coraz istotniejsza. Zadaniem retoryki jest bowiem nie tylko opis i analiza rzeczywistości komunikacyjnej, lecz także jej kształtowanie poprzez negocjowanie znaczeń, budowanie wspólnoty symbolicznej, organizowanie debaty publicznej.

Zapraszamy do nadsyłania propozycji wystąpień, które podejmą refleksję nad tym, jak retoryka kształtuje i jest kształtowana przez różne konteksty kulturowe – zarówno historyczne, jak i współczesne – oraz jak może odpowiadać na ważne wyzwania związane z tożsamością, sprawiedliwością społeczną, epistemologią cyfrową czy edukacją obywatelską. Zachęcamy do refleksji z perspektywy teoretycznej, historycznej, edukacyjnej i praktycznej, włączając w to ujęcia interdyscyplinarne i porównawcze.

Proponowane obszary tematyczne to m.in.:

• Rozumienia ‘retoryki’ w badaniach kulturowych i ‘kultury’ w badaniach retorycznych
• Retoryka jako wymiar kultury: od przeszłości do współczesności
• Retoryczne temporalności: pamięć, przyszłość i kairos kultury
• Relacje między retoryką a poetyką w analizie tekstów kultury
• Praktyki retoryczne w różnych lingwakulturach
• Greckie i łacińskie początki kultury retorycznej
• Retoryka i estetyka: formy symboliczne w produkcji kulturowej
• Retoryka i nowe kultury komunikacji: populizm, polaryzacja, medialność
• Retoryka a generatywne technologie: AI, boty, automatyczna komunikacja
• Retoryka w czasach postprawdy: epistemologie kulturowe
• Emocje, cielesność i materialność praktyk retorycznych
• Retoryka, kultura i normatywność
• Retoryka a reprezentacje kultury w mediach
• Retoryka narracji jako narzędzie kulturowe
• Retoryki instytucjonalne i narracje polityki kulturalnej
• Retoryka i ruchy społeczne: języki zmian kulturowych
• Kultura komunikacji i edukacja retoryczna we współczesnym społeczeństwie
• Retoryczna analiza jako narzędzie edukacji kulturowej
• Nauczanie retorycznych kompetencji kulturowych w edukacji szkolnej i pozaszkolnej
• Retoryka a kultura komunikacji w edukacji obywatelskiej i debacie publicznej

XX konferencja PTR to nie tylko okazja do prezentacji aktualnych badań, ale także do wspólnej refleksji nad tożsamością i przyszłością retoryki jako dziedziny wiedzy i praktyki kulturowej. Mamy nadzieję, że jubileuszowa edycja stanie się forum wymiany doświadczeń, debat i spotkań, które odzwierciedlą intelektualną różnorodność, otwartość i witalność polskich badań retorycznych.

Czekamy na Państwa zgłoszenia!

Zgłoszenia: przez formularz: https://forms.gle/6hDQ5oRUFedRqJf96
Kontakt: retoryka.ptr@gmail.com

Język wystąpień: polski

Kalendarium:
– termin nadsyłania zgłoszeń: 15 września 2025
– informacja o przyjęciu zgłoszeń: 28 września 2025
– termin uiszczenia opłaty konferencyjnej i rejestracji na konferencję: 8 października 2025

Opłata konferencyjna:
1) dla członków PTR z opłaconą pełną składką za rok 2025 (lub z pełną składką za rok poprzedni): 400 zł.
2) dla pozostałych uczestników: 450 zł.

Komitet Naukowy:
Anna Bendrat
Agnieszka Budzyńska-Daca
Agnieszka Kampka
Monika Kostro
Anna M. Kiełbiewska
Ewa Modrzejewska
Joanna Partyka
Maria Załęska

Komitet Organizacyjny:
Monika Kostro
Joanna Partyka
Maria Załęska