środa
7 lut[Res Rhetorica] „Retoryka zdrowia i choroby w 'trosce o duszę’ u Platona oraz twórców Corpus Hermeticum”
Doktor Aneta Tylak z Uniwersytetu Łódzkiego proponuje: Zadajmy za Platonem pytanie: „czy dusza ma coś takiego, co ją czyni złą”. Pytanie jest oczywiście retoryczne, odpowiedź musi być twierdząca. Duszę na drogę zła sprowadzają niesprawiedliwość (ἀδικία), rozpusta (ἀκολασία), tchórzostwo (δειλία) oraz brak rozumu (ἀμαθία) (Państwo 609b9-12).
Abstrakt
Już starożytni uznawali, że dusza jest najistotniejszym elementem człowieka. Sokrates twierdził, że to właśnie o duszę trzeba dbać, a nie o przyjemności ciała. Jego najsłynniejszy uczeń – Platon – wiele miejsca poświęcił w swoich dialogach pojęciu psyche, twierdząc między innymi, że „cnota byłaby zdrowiem, a zło chorobą duszy”. Pogląd ten, rozpowszechniony w późniejszych wiekach, został również przejęty przez autorów pism hermetycznych zgrupowanych w tak zwanym Corpus Hermeticum. Wymieniali oni dwie poważne choroby duszy, a mianowicie bezbożność oraz mniemanie, a jako ich źródło wskazywali między innymi przyjemność. Zarówno w przypadku dialogów Platona, jak i traktatów hermetycznych zawarte w nich zalecenia etyczne często wykorzystywały retoryczne porównania z obszaru medycyny, mające na celu obrazowe uzmysłowienie czytelnikom i słuchaczom konieczności właściwej troski o duszę, prawidłowego zdiagnozowania jej „chorób” i wdrożenia odpowiedniej „terapii”. Nie bez znaczenia pozostawała dla nich także kwestia korelacji pomiędzy duszą i ciałem. Celem artykułu jest pokazanie, czym są choroby duszy według Platona oraz autorów pism zawartych w Corpus Hermeticum, jakie jest ich źródło i jakimi sposobami można je wyleczyć, a także próba odpowiedzi na pytanie, jaką rolę odgrywa ich zdaniem psyche w zdrowiu fizycznym człowieka.
Czytaj artykuł: https://resrhetorica.com/index.php/RR/article/view/758/420.
Artykuł pochodzi z „Res Rhetorica”, Vol 10, No 4 (2023), pt. Retoryka w Skandynawii/Rhetoric in Scandinavia.
Redaktorzy numeru: Ewa Modrzejewska, Tommy Bruhn, Lisa S. Villadsen
Zobacz cały numer: https://resrhetorica.com/index.php/RR
(fot. Pixabay/geralt)