Co ma wspólnego ad hominem i Klemens Janicki

Znamy zwycięzców II Konkursu PTR na najlepszą pracę dyplomową wykorzystującą narzędzia retoryczne. Analiza argumentacji typu ad hominem oraz wybranych aspektów Vitae Regum Polonorum Klemensa Janickiego wyróżniły się, zdaniem tegorocznych Jurorek, na tle pozostałych prac.

Wyróżnienie w kategorii prac licencjackich otrzymała lic. Joanna Koswenda z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, która napisała pracę pod kierunkiem dr Jolanty Dyoniziak. Licencjat został obroniony na kierunku filologii romańskiej i został zatytułowany Argument ad hominem dans les commentaires sur Olga Tokarczuk, Prix Nobel de littérature en 2018 (Argument ad hominem w komentarzach internautów dotyczących laureatki Nagrody Nobla w dziedzinie literatury 2018, Olgi Tokarczuk).

Uzasadnienie wyróżnienia:

Licencjat to pierwszy etap rozwoju badacza, kiedy zaczyna dobierać sobie narzędzia badawcze: nie tylko z oficjalnych dyscyplin, takich jak językoznawstwo i literaturoznawstwo, lecz także inne, mniej oczywiste narzędzia i pojęcia, takie jak narzędzia retoryczne. Komisja doceniła fakt, że na początku swojej drogi badawczej Pani Koswenda wykazała się oczytaniem w literaturze przedmiotu dotyczącej retoryki i argumentacji, potrafiła przedstawić różne ujęcia argumentu ad hominem i odnieść te pojęcia – tak istotne w dyskursie publicznym – do analizy aktualnego tematu. Poza kryteriami ściśle retorycznymi, istotnymi w konkursie, komisja chciała także publicznie podkreślić fakt, że autorka napisała pracę bardzo dobrą francuszczyzną.

W kategorii magisterium laureatem nagrody został mgr Krystian Słomka vel Słomiński z Uniwersytetu Łódzkiego, który pisał pracę pod kierunkiem dr. hab. Michała Kurana, prof. UŁ. Tytuł nagrodzonej pracy to Przekłady i parafrazy Vitae Regum Polonorum od XVI do XVIII wieku – sposoby kreowania wizerunku doskonałego władcy.

Uzasadnienie nagrody:

Praca mgr. Krystiana Słomki vel Słomińskiego w jednogłośnej opinii komisji zasługuje na nagrodę ze względu na dojrzałość i rzetelność wywodu, jakość analizy i wartość poznawczą.
Jest to obszerna, niezwykle szczegółowa, ambitna i erudycyjna praca, poświęcona problematyce, która nieczęsto wzbudza zainteresowanie studentów. Stanowi cenne uzupełnienie badań nad literaturą staropolską, warte włączenia w szerszy obieg naukowy. Struktura pracy jest funkcjonalna, ściśle podporządkowana zarówno celowi pracy, jak i projektowanej analizie z użyciem narzędzi retorycznych. Autor wykazuje się bardzo dobrą znajomością literatury przedmiotu (imponująca bibliografia, skrupulatnie wykorzystywana oraz przypisy rzeczowe i słownikowe), swobodnie operuje terminologią retoryczną. Analiza przeprowadzona jest modelowo, z zachowaniem dyscypliny myślowej właściwej badaniom komparatystycznym. Komisja wyraża nadzieję, że laureat zechce kontynuować naukę na studiach doktoranckich i rozwijać swoją wiedzę i kompetencje w dziedzinie retoryki.

Nagrodą dla autorów nagrodzonych prac – oprócz dyplomu – będzie dofinansowanie (do wysokości 250 zł) udziału w naukowej inicjatywie retorycznej. Laureat w kategorii prac magisterskich może ponadto opublikować swoją pracę, w formie artykułu, w kwartalniku PTR – Res Rhetorica – czyli w czasopiśmie indeksowanym w Scopusie, z wysoką punktacją (70 pkt.).

Krótko o tegorocznej edycji konkursu

W drugiej edycji naszego konkursu zgłoszono 7 prac: 3 w kategorii prac licencjackich oraz 4 w kategorii prac magisterskich. Dyplomanci reprezentowali 5 ośrodków akademickich: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński oraz Uniwersytet Śląski. Niemałym zaskoczeniem był też fakt, że aż 4 prace napisano w innym języku niż polski.

Prace były oceniane niezależnie przez powołane Jury, w którym zasiadły:

• dr hab. Agnieszka Kampka, SGGW
• dr Marta Kobylska, UR
• dr hab. prof. UŚ Katarzyna Kwapisz-Osadnik, UŚ
• dr Magdalena Ryszka-Kurczab, UP im. KEN
• dr hab. prof. UŁ Monika Worsowicz, UŁ
• dr hab. Maria Załęska, UW.

Nadesłane licencjaty poruszały wątki spotów reklamowych przeciwko homofobii, ksenofobii i rasizmowi; argumentu ad hominem w komentarzach internautów na temat nagrody Nobla dla Olgi Tokarczuk oraz koncepcji ideografów <konstytucja>, <praworządność> oraz <demokracja> jako narzędzia retorycznego w sporze o reformę wymiaru sprawiedliwości w Polsce, co dowodzi zainteresowania kwestiami społecznymi, bliskimi myśleniu o retoryce jako aparacie badawczym do analizy otaczającej nas rzeczywistości społecznej

Z kolei w pracach magisterskich zarysował się podział na współczesne wątki oraz tematykę opartą o teksty dawne. Pierwszą grupę reprezentowała analiza konstruktu My versus Oni w kontekście bliskowschodnich relacji politycznych, której podstawą była odezwa Kairos Palestine Document. W drugiej pracy dyplomowej skupiono się na analizie wybranych przemówień inauguracyjnych prezydentów USA. Tematyka dawna obejmowała zaś analizę sposobów kreowania wizerunku doskonałego władcy na podstawie przekładów i parafraz Vitae Regum Polonorum Klemensa Janickiego oraz analizę wizerunku władcy w czasach panowania Zygmunta II Augusta.

Z historii konkursu

Do pierwszego i jedynego tego typu konkursu zgłoszono 9 prac obronionych na: Uniwersytecie Rzeszowskim, Uniwersytecie Warszawskim, Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II, Uniwersytecie Łódzkim i z Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Administracji.

Tematyka prac była bardzo zróżnicowana – od retoryki w pracy trenera piłki nożnej, przez analizę folderów reklamowych, retoryki w grach komputerowych i literaturze fantasy, po analizę kazań i wystąpień prezydenckich.

Laureatką I Konkursu PTR na najlepszą pracę dyplomową z retoryki została mgr Aleksandra Łukowska, absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego. Praca przedstawiała improwizację w różnych dziedzinach sztuki, ze szczególnym uwzględnieniem teatru improwizowanego Harolda, a na jej podstawie został opublikowany artykuł w czasopiśmie naukowym Res Rhetorica.

III Konkurs PTR 2021

Następną odsłonę konkursu ogłosimy na jesieni 2021 roku. Już dziś zachęcamy promotorów do kierowania uwagi wyróżniających się studentów na narzędzia badawcze retoryki, a następnie do zgłaszania obronionych prac.