RELACJA Z KONGRESU
SPIS TREŚCI
Projekt finansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Doskonała Nauka”.
KONTAKT
Kontakt z organizatorami możliwy jest pod adresem e-mail: retoryka.ptr@gmail.com
Największe naukowe wydarzenie poświęcone retoryce w Polsce za nami. Przedstawiamy kilka słów podsumowania.
W dniach 17-19 kwietnia 2024 roku, dzięki staraniom Polskiego Towarzystwa Retorycznego, odbył się Ogólnopolski Kongres Retoryki, który zgromadził prelegentów z dwudziestu ośrodków naukowych w Polsce.
Wśród uczestników obecni byli wybitni goście specjalni: Prof. Petra Aczél (Moholy-Nagy University of Arts and Design, Węgry), Prof. Lisa Villadsen (University of Copenhagen, Dania), Prof. Dietmar Till (University of Tuebingen, Niemcy) (zobacz wystąpienia), Prof. Diana Tomić (University of Zagreb, Chorwacja) i Prof. Elenmari Pletikos Olof (University of Zagreb, Chorwacja), którzy wzbogacili dyskusje swoim doświadczeniem i wiedzą.
Kongres zyskał szczególne zainteresowanie wśród młodych naukowców oraz doktorantów z Polski i zagranicy, dla których zorganizowano dedykowane sesje i warsztaty. To odzwierciedlenie rosnącej roli retoryki jako dynamicznie rozwijającej się dziedziny akademickiej. Przez trzy dni uczestnicy mieli okazję wysłuchać blisko 60 referatów, w tym fascynujących wykładów plenarnych prezentowanych przez zaproszonych gości, ekspertów z czterech europejskich uniwersytetów. Sesje tematyczne i prezentacje obejmowały szeroki zakres tematów – od fundamentów retoryki, przez jej zastosowanie w nowoczesnych mediach, aż po multidyscyplinarne podejścia do nauczania i praktyki retorycznej.
Podczas kongresu przedstawiono raport o stanie retoryki w Polsce (czytaj więcej), który szczegółowo opisywał działania prowadzone na 20 uniwersytetach w zakresie badań i dydaktyki retorycznej. Raport ten ukazał rozległość i różnorodność badań retorycznych w kraju, co stanowiło istotny punkt odniesienia dla dalszych dyskusji na temat rozwoju i przyszłości dyscypliny w Polsce.
Kongres obfitował w wydarzenia towarzyszące, takie jak warsztaty dla doktorantów i promotorów, pokazowa debata oksfordzka z udziałem studentów z różnych ośrodków naukowych (czytaj więcej) oraz dyskusja panelowa na temat przyszłości retoryki w edukacji akademickiej. Szczególnym momentem było ogłoszenie wyników V Konkursu Polskiego Towarzystwa Retorycznego na najlepszą pracę dyplomową z retoryki (czytaj więcej), w trakcie którego podkreślono znaczenie innowacyjnego podejścia do badań retorycznych także w pracach dyplomowych oraz – w dalszej przyszłości – na konstruowanie projektów doktorskich.
Omówienie wyników projektu „RHEFINE”, realizowanego w ramach programu Erasmus+ przez zespoły z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu w Zagrzebiu oraz Instytutu Retoryki i Komunikacji w Sofii, ukazało wagę innowacji w nauczaniu. Efektem tego projektu było opracowanie nowych programów studiów i cyfrowych materiałów dydaktycznych, które integrują retorykę z nowoczesnymi metodami edukacyjnymi. Kolejnym owocem współpracy międzynarodowego zespołu z badaczami skupionymi wokół Pracowni Retoryki Stosowanej UW i praktykami ze środowisk debatanckich była książka „Debata. Retoryka dla demokracji” (PWN 2024), która stanowi cenny wkład w aplikacyjny charakter badań retorycznych.
Kongres Retoryki 2024 stał się areną, na której tradycja spotkała się z nowoczesnością, oferując przestrzeń dla dalszego rozwoju zarówno doświadczonych naukowców, jak i młodych adeptów sztuki retorycznej. Komitet Organizacyjny składa serdeczne podziękowania wszystkim uczestnikom za aktywny udział i zaprasza na kolejne edycje, które będą kontynuować misję promowania i rozwijania retoryki.
Największe naukowe wydarzenie poświęcone retoryce w Polsce za nami. Przedstawiamy kilka słów podsumowania.
W dniach 17-19 kwietnia 2024 roku, dzięki staraniom Polskiego Towarzystwa Retorycznego, odbył się Ogólnopolski Kongres Retoryki, który zgromadził prelegentów z dwudziestu ośrodków naukowych w Polsce.
Wśród uczestników obecni byli wybitni goście specjalni: Prof. Petra Aczél (Moholy-Nagy University of Arts and Design, Węgry), Prof. Lisa Villadsen (University of Copenhagen, Dania), Prof. Dietmar Till (University of Tuebingen, Niemcy) (zobacz wystąpienia), Prof. Diana Tomić (University of Zagreb, Chorwacja) i Prof. Elenmari Pletikos Olof (University of Zagreb, Chorwacja), którzy wzbogacili dyskusje swoim doświadczeniem i wiedzą.
Kongres zyskał szczególne zainteresowanie wśród młodych naukowców oraz doktorantów z Polski i zagranicy, dla których zorganizowano dedykowane sesje i warsztaty. To odzwierciedlenie rosnącej roli retoryki jako dynamicznie rozwijającej się dziedziny akademickiej. Przez trzy dni uczestnicy mieli okazję wysłuchać blisko 60 referatów, w tym fascynujących wykładów plenarnych prezentowanych przez zaproszonych gości, ekspertów z czterech europejskich uniwersytetów. Sesje tematyczne i prezentacje obejmowały szeroki zakres tematów – od fundamentów retoryki, przez jej zastosowanie w nowoczesnych mediach, aż po multidyscyplinarne podejścia do nauczania i praktyki retorycznej.
Podczas kongresu przedstawiono raport o stanie retoryki w Polsce (czytaj więcej), który szczegółowo opisywał działania prowadzone na 20 uniwersytetach w zakresie badań i dydaktyki retorycznej. Raport ten ukazał rozległość i różnorodność badań retorycznych w kraju, co stanowiło istotny punkt odniesienia dla dalszych dyskusji na temat rozwoju i przyszłości dyscypliny w Polsce.
Kongres obfitował w wydarzenia towarzyszące, takie jak warsztaty dla doktorantów i promotorów, pokazowa debata oksfordzka z udziałem studentów z różnych ośrodków naukowych (czytaj więcej) oraz dyskusja panelowa na temat przyszłości retoryki w edukacji akademickiej. Szczególnym momentem było ogłoszenie wyników V Konkursu Polskiego Towarzystwa Retorycznego na najlepszą pracę dyplomową z retoryki (czytaj więcej), w trakcie którego podkreślono znaczenie innowacyjnego podejścia do badań retorycznych także w pracach dyplomowych oraz – w dalszej przyszłości – na konstruowanie projektów doktorskich.
Omówienie wyników projektu „RHEFINE”, realizowanego w ramach programu Erasmus+ przez zespoły z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu w Zagrzebiu oraz Instytutu Retoryki i Komunikacji w Sofii, ukazało wagę innowacji w nauczaniu. Efektem tego projektu było opracowanie nowych programów studiów i cyfrowych materiałów dydaktycznych, które integrują retorykę z nowoczesnymi metodami edukacyjnymi. Kolejnym owocem współpracy międzynarodowego zespołu z badaczami skupionymi wokół Pracowni Retoryki Stosowanej UW i praktykami ze środowisk debatanckich była książka „Debata. Retoryka dla demokracji” (PWN 2024), która stanowi cenny wkład w aplikacyjny charakter badań retorycznych.
Kongres Retoryki 2024 stał się areną, na której tradycja spotkała się z nowoczesnością, oferując przestrzeń dla dalszego rozwoju zarówno doświadczonych naukowców, jak i młodych adeptów sztuki retorycznej. Komitet Organizacyjny składa serdeczne podziękowania wszystkim uczestnikom za aktywny udział i zaprasza na kolejne edycje, które będą kontynuować misję promowania i rozwijania retoryki.
MATERIAŁY Z KONGRESU
Zapraszamy do zapoznania się z materiałami kongresowymi. Wkrótce pojawią się następne.
1. Wyniki ankiety RETORYKA NA UCZELNIACH W POLSCE
Badanie ankietowe odbyło się w marcu i kwietniu 2024 roku. Na ankietę odpowiedziało 33 badaczy z 21 ośrodków akademickich. Pytania odnosiły się do sytuacji retoryki na poziomie naukowym, dydaktycznym i organizacyjnym w reprezentowanych przez respondentów ośrodkach naukowych.
Kolejnym krokiem będzie przygotowanie indywidualnych prezentacji głębiej charakteryzujących osiągnięcia w zakresie retoryki na poszczególnych uniwersytetach. Raporty będą zamieszczone na łamach czasopisma Res Rhetorica.
2. Wystąpienia zaproszonych prelegentów
W sekcji Prelegenci zostały opublikowane wystąpienia zaproszonych gości. W opcjach nagrania można wybrać transkrypcję i tłumaczenie na język polski.
Wystąpili:
- Prof. Petra Aczél (Moholy-Nagy University of Arts and Design, Węgry),
- Prof. Lisa Villadsen (University of Copenhagen, Dania),
- Prof. Dietmar Till (University of Tuebingen, Niemcy)
3. Pokazowa debata oksfordzka z omówieniem i materiałami dydaktycznymi
(wkrótce)
O KONGRESIE RETORYCZNYM
Ogólnopolski Kongres Retoryczny „Retoryka – Edukacja – Innowacja” to wyjątkowe wydarzenie naukowe, zaplanowane na 17-19 kwietnia 2024 r. w Warszawie, którego celem jest integracja środowiska badaczy i dydaktyków retoryki.
Pragniemy stworzyć platformę do dyskusji dla badaczy, w tym doktorantów, i nauczycieli, która umożliwi przedstawienie najnowszych osiągnięć naukowych oraz rozwiązań dydaktycznych w zakresie retoryki. Chcemy skoncentrować się na wyzwaniach i perspektywach badawczych i dydaktycznych w kontekście zmieniających się potrzeb edukacyjnych. Zgodnie z dobrymi praktykami wymiany wiedzy i doświadczeń zaprosiliśmy również europejskich ekspertów w dziedzinie retoryki, którzy przedstawią wyniki swoich badań i podzielą się własną praktyką dydaktyczną.
Ideą Kongresu jest skupienie się na trzech filarach, łączących najnowsze osiągnięcia naukowe z praktyką nauczania retoryki oraz przez retorykę, co pozwoli zakreślić ramy programowe procesu edukacji szkolnej i akademickiej.
PRELEGENCI
Petra Aczél
Moholy-Nagy University of Arts and Design, Węgry
Petra Aczél jest profesorem komunikacji i retoryki na Uniwersytecie Sztuki i Designu Moholy-Nagy (MOME) w Budapeszcie oraz w Szkole Doktorskiej MOME. Jest wiceprzewodniczącą Komitetu Komunikacji i Mediów Węgierskiej Akademii Nauk (HAS) oraz członkinią kilku rad naukowych i eksperckich. Urodzona w Budapeszcie, studiowała na Uniwersytecie Eötvösa Loránda, gdzie uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych w dziedzinie językoznawstwa i retoryki. Habilitację obroniła w 2011 roku, a w 2016 roku została mianowana profesorem zwyczajnym. Jej obszar zainteresowań badawczych obejmuje teorię retoryki, retorykę wizualną, retorykę zmysłów, retorykę medialną oraz badanie umiejętności, które będą kluczowe w przyszłości. Opublikowała 8 książek i ponad 200 prac naukowych. Wśród jej najnowszych publikacji znajdziemy artykuł „Screening the Future Faces of Rhetoric”, HAS, 2022 oraz rozdział „Future Faces of Rhetoric (article), HAS, 2022 and Future Shock or Future Chic? Future human skills in the context of technological proliferation” , w książce pod red. J. Katz, J. Floyd, & K. Schiepers pt. Perceiving the Future through New Communication Technologies, Palgrave, 2021.
Tytuł wystąpienia:
Humanizacja przyszłości – retoryka jako umiejętność kluczowa dla przyszłości
Abstrakt:
Ludzkość stoi przed wyzwaniem ciągłych przełomowych zmian – lub, jak chce ekonomia, „czarnych łabędzi” – technologicznych, politycznych, ekonomicznych czy społecznych. Przeżywamy swego rodzaju „szok przyszłości”. W obliczu nieznanego, nauczyciele, rodzice, politycy i decydenci starają się zidentyfikować te umiejętności, które pomogą jednostkom i społecznościom utrzymać ich dotychczasowy sposób życia, zarówno w sferze mentalnej, jak i cielesnej. Przygotowanie naszych metod i treści edukacyjnych do przyszłych wymagań niesie ze sobą potrzebę przyjęcia przyszłościowego spojrzenia na ludzkie życie w bliższej i dalszej perspektywie.
Umiejętności kluczowe dla przyszłości są intensywnie badane od ponad dekady. Zdając sobie sprawę ze zmieniającego się charakteru przyszłych wymagań pracy i z obecnego braku wiedzy na temat przyszłych zawodów, globalne think tanki i instytucje zaczęły koncentrować się na tym, kim możemy/powinniśmy być w przyszłości – oprócz prognoz dotyczących tego, jak będzie wyglądać przyszłość w kontekście ludzkiego życia. Istnieje kilka list kluczowych umiejętności, których wszyscy możemy potrzebować w ciągu najbliższych 10-20 lat. Wśród wymienionych kompetencji wyróżnia się komunikacja. Niestety, często sposób postrzegania kompetencji komunikacyjnych jest zbyt ogólny, co, jak potwierdzają badania, może prowadzić do niewykształcenia dostatecznej sprawności w tej dziedzinie.
Tymczasem w kontekście dyscypliny oraz jej statusu jako przedmiotu akademickiego, komunikacja często uznawana jest za dziedzinę „miękką”, a zatem jej istotność i realność bywają lekceważone przez przedstawicieli nauk „twardych”. Ta paradoksalna sytuacja prowadzi do deprecjacji osób posiadających wysokie umiejętności komunikacyjne, podczas gdy rzeczywistość potrzebuje obywateli biegłych w sztuce retoryki, którzy aktywnie dyskutują i argumentują, aby sprostać potrzebom tego świata.
Wykład Prof. Petry Aczél wychodzi od tego paradoksu. Stopniowo akcentując powiązania między umiejętnościami komunikacyjnymi a zorientowaniem na przyszłość, prelegentka nakreśli problem „szumu” społecznego i etycznego, czyli zanieczyszczenia komunikacyjnej biosfery, które stanowi dziś wyraźne, lecz często pomijane zagrożenie. Kolejnym punktem jest koncepcja „zachowania retorycznego” (zob. „homo rhetoricus” lub „wrażliwość retoryczna”), wraz z jego kluczowymi umiejętnościami oraz wpływem na jednostkę i społeczeństwo. Ostatecznym celem wystąpienia jest zaprezentowanie programu nauczania, który umożliwi nauczycielom i studentom nabycie świadomości, wrażliwości i umiejętności retorycznych, dzięki którym będą mogli pewnie patrzeć w przyszłość i rozwijać się w dynamicznym i nieprzewidywalnym świecie.
Lisa S. Villadsen
Uniwersytet w Kopenhadze, Dania
Lisa S. Villadsen jest profesorem retoryki i kierownikiem Sekcji Retoryki na Wydziale Komunikacji Uniwersytetu w Kopenhadze. Doktorat w zakresie badań nad komunikacją uzyskała w Northwestern University w USA. Jej zainteresowania badawcze skupiają się na współczesnej retoryce politycznej, ze szczególnym uwzględnieniem populizmu, obywatelstwa retorycznego oraz retoryki oficjalnych przeprosin. Prof. Villadsen współredagowała następujące publikacje: Populist Rhetorics. Case Studies and a Minimalist Definition, Palgrave Macmillan, 2022; The Rhetoric of Official Apologies. Critical Essays, Lexington Books, 2021; Rhetorical Citizenship and Public Deliberation. Penn State University Press, 2012; oraz Contemporary Rhetorical Citizenship: Purposes, Practices, and Perspectives. Leiden University Press, 2015.
Tytuł wystąpienia:
Obywatelstwo retoryczne: Ramy koncepcyjne dla badań nad dyskursem jako czynnikiem kształtującym i aktywującym obywatelskość
Abstrakt:
Obywatelstwo można scharakteryzować w kategoriach statusu, praw lub tożsamości. Można je również analizować jako praktykę dyskursywną, bardziej w ujęciu obywatelskości. W swoim wykładzie Prof. Villadsen przedstawi argumenty za stosownością retorycznego podejścia do badania obywatelstwa i za centralnym miejscem pojęcia obywatelskości w edukacji retorycznej.
Koncepcja obywatelstwa retorycznego stanowi parasol terminologiczny dla badania sposobów zaangażowania publicznego – tego, jak dyskursywnie „tworzymy” społeczeństwo. Umieszczenie retoryki w centrum rozumienia dynamiki obywatelskiej pozwala nam badać dyskursywną realizację obywatelskości: Jak dyskurs publiczny przyczynia się do kształtowania norm obywatelskich i w jaki sposób członkowie społeczeństwa wcielają w życie i kwestionują idee dotyczące istoty demokratycznego obywatelstwa? Odnoszące się zarówno do elitarnego, jak i powszechnego dyskursu publicznego, ramy koncepcyjne retorycznego obywatelstwa zachęcają do badania wielu modalności – od przemówień polityków, przez internetowe fora dyskusyjne w portalach gazetowych, po wydarzenia dialogu publicznego i dalej do dyskusji w mediach społecznościowych. Innymi słowy, koncepcja ta łączy badanie dyskursu obywatelskiego z perspektywy aktywnej lub partycypacyjnej, tj. własnych manifestacji dyskursywnych obywateli, oraz badanie dyskursu, którego obywatele są odbiorcami. Pierwsza z nich dotyczy dostępu obywateli do dyskursu obywatelskiego i sposobów ich uczestnictwa: Które głosy są słyszane i w jaki sposób angażują się w sferę publiczną? Drugi dotyczy tego, co czasami nazywa się odgórnym dyskursem publicznym, np. dyskursem polityków: Czy pomaga nam on krytycznie ocenić ich politykę, a tym samym określić nasze własne stanowisko?
W wykładzie zostaną przedstawione przykłady tego, jak obywatelstwo jako praktyka retoryczna może być rozwijane i praktykowane w edukacji retorycznej.
Dietmar Till
Uniwersytet w Tybindze, Niemcy
Profesor Dietmar Till jest ekspertem w dziedzinie historii i teorii retoryki. Od lat związany jest z Uniwersytetem w Tybindze, gdzie kieruje Katedrą Retoryki Ogólnej (Lehrstuhl für Allgemeine Rhetorik).
Wykładał na uniwersytetach w Getyndze, Ratyzbonie oraz kierował projektem naukowym na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie. Jako profesor wizytujący kilkakrotnie przebywał w Stanach Zjednoczonych (University of Washington, University of Illinois, Urbana-Champaign).
Zajmował ważne stanowiska w międzynarodowych stowarzyszeniach, takich jak: Rhetoric Society of Europe i International Society for the History of Rhetoric.
Dietmar Till jest współredaktorem Cambridge History of Rhetoric oraz współredaktorem serii Neue Rhetorik wydawanej przez de Gruyter.
Tytuł wystąpienia:
Szkolenie z retoryki cyfrowej w XXI wieku: Prezentacja dwóch projektów realizowanych w Tybindze
Abstrakt:
Wykład prof. Dietmara Tilla dotyczy dwóch projektów retorycznych, w które był zaangażowany w ciągu ostatnich kilku lat lub dekad. Pierwszy z nich pt. Virtual Rhetoric realizowany jest na Uniwersytecie w Tybindze, a drugi to projekt współzałożonej przez prof. Tilla firmy Akademia Retoryki (Rhetorik Akademie Tübingen GmbH). Projekt Virtual Rhetoric jest realizowany w Tybindze od ponad 20 lat. Początkowo była to współpraca między uniwersytetami w Ratyzbonie i Tybindze, a następnie między Katedrą Języka Niemieckiego i Katedrą Retoryki Ogólnej na Uniwersytecie w Tybindze. Kilka tysięcy studentów wzięło udział w seminariach Virtual Rhetoric, które składają się z trzech modułów: jeden poświęcony jest mówieniu, drugi konwersacji, a trzeci pisaniu. Seminarium zostało zaprojektowane w formie blended learning: nauka cyfrowa i tradycyjna wzajemnie się uzupełniają. Studenci oglądają filmy i wykonują ćwiczenia wirtualnie i offline, korzystając przy tym z samouczków.
Pandemia koronawirusa zwróciła uwagę na metody cyfrowego nauczania i uczenia się. Podczas pandemii w Akademii Retoryki opracowano szereg kursów cyfrowych. Jednak obecnie, gdy pandemia się skończyła, widać wyraźnie, że kursy szkoleniowe z retoryki nie wracają do dawnego trybu. Firmy i ich pracownicy nie są już skłonni poświęcić weekendu na szkolenie, tym bardziej nie są skłonni za nie płacić. Akademia Retoryki opracowała więc model, który łączy formaty cyfrowe, filmy wideo i coaching na żywo za pośrednictwem Zooma. Jednym z odkryć tego formatu jest to, że szkolenie z retoryki działa dziś tylko wtedy, gdy równowaga między życiem a pracą jest właściwa i gdy wysoka jakość szkolenia jest zapewniona w sesji indywidualnej.
Wystąpienie ma na celu zaprezentowanie obu projektów, a także odniesienie się do refleksji Katie Böhme na temat dydaktyki szkoleń retorycznych („Didaktik der Rhetoriktrainings” i „Rhetoriktrainings online”, Berlin 2015, obie w języku niemieckim).
KONGRES RETORYKI: 3 FILARY
Ideą Kongresu jest skupienie się na trzech filarach, łączących najnowsze osiągnięcia naukowe z praktyką nauczania retoryki oraz przez retorykę, co pozwoli zakreślić ramy programowe procesu edukacji szkolnej i akademickiej.
Pierwszym filarem jest zbudowanie ram teoretyczno-praktycznych opartych na badaniach naukowych z dziedziny retoryki i krytyki retorycznej. Naszym celem jest stworzenie nowoczesnego kształtu nauczania retorycznego w środowisku cyfrowym, tak by dostosować programy nauczania, metody dydaktyczne oraz podręczniki do potrzeb uczniów, studentów i rynku pracy.
Drugi filar koncentruje się na dążeniu do zniwelowania braków kompetencyjnych uczniów i studentów w zakresie komunikowania. Chcemy propagować koncepcję nauczania opartego na analizach krytycznych, które pozwolą trenować umiejętności, takie jak: rozwiązywanie problemów, praca zespołowa, umiejętność dialogu w różnych gatunkach (debata, negocjacje, mediacje, deliberacje), analiza sytuacji konfliktowych oraz rozwój kompetencji związanych z empatią i „wrażliwością retoryczną”.
Trzeci filar ma na celu wsparcie nauczycieli w rozwoju kompetencji dydaktycznych związanych z nauczaniem retoryki. Pragniemy stworzyć przestrzeń do dyskusji oraz prezentacji nowych rozwiązań edukacyjnych. Wymiana doświadczeń i refleksji dotyczących nowych metod nauczania retoryki oraz nauczania przez retorykę będzie kluczowym elementem tego filaru.
TEMATYKA KONGRESU
- zastosowanie retoryki w kształceniu na różnych poziomach edukacji;
- innowacyjne metody nauczania retoryki oraz nauczania przez retorykę i ich skuteczność;
- dostosowanie nauczania retoryki oraz nauczania przez retorykę do potrzeb różnorodnych grup uczniów i studentów;
- wykorzystanie najnowszych badań naukowych w nauczaniu retoryki;
- integracja retoryki z innymi dziedzinami nauki, takimi jak: psychologia, prawo, lingwistyka, literaturoznawstwo czy komunikacja.
MIEJSCE OBRAD
NYX Warsaw Hotel
ul. Chmielna 71
00-801 Warszawa
www.nyx-hotels.com
Wybrane wydarzenia
Uniwersytet Warszawski
Krakowskie Przedmieście 26/28
Gmach Wydziału Polonistyki, sala 4
WAŻNE DATY
| 30.11.2023 | termin uiszczenia opłaty konferencyjnej |
| 17-19.04.2024 | Kongres Retoryczny |
| 30 czerwca 2024 | planowany termin nadsyłania artykułów (zob. www.ResRhetorica.com) |
| 2024/2025 | planowany rok wydania publikacji pokonferencyjnej |
Największe naukowe wydarzenie poświęcone retoryce w Polsce za nami. Przedstawiamy kilka słów podsumowania.
W dniach 17-19 kwietnia 2024 roku, dzięki staraniom Polskiego Towarzystwa Retorycznego, odbył się Ogólnopolski Kongres Retoryki, który zgromadził prelegentów z dwudziestu ośrodków naukowych w Polsce.
Wśród uczestników obecni byli wybitni goście specjalni: Prof. Petra Aczél (Moholy-Nagy University of Arts and Design, Węgry), Prof. Lisa Villadsen (University of Copenhagen, Dania), Prof. Dietmar Till (University of Tuebingen, Niemcy) (zobacz wystąpienia), Prof. Diana Tomić (University of Zagreb, Chorwacja) i Prof. Elenmari Pletikos Olof (University of Zagreb, Chorwacja), którzy wzbogacili dyskusje swoim doświadczeniem i wiedzą.
Kongres zyskał szczególne zainteresowanie wśród młodych naukowców oraz doktorantów z Polski i zagranicy, dla których zorganizowano dedykowane sesje i warsztaty. To odzwierciedlenie rosnącej roli retoryki jako dynamicznie rozwijającej się dziedziny akademickiej. Przez trzy dni uczestnicy mieli okazję wysłuchać blisko 60 referatów, w tym fascynujących wykładów plenarnych prezentowanych przez zaproszonych gości, ekspertów z czterech europejskich uniwersytetów. Sesje tematyczne i prezentacje obejmowały szeroki zakres tematów – od fundamentów retoryki, przez jej zastosowanie w nowoczesnych mediach, aż po multidyscyplinarne podejścia do nauczania i praktyki retorycznej.
Podczas kongresu przedstawiono raport o stanie retoryki w Polsce (czytaj więcej), który szczegółowo opisywał działania prowadzone na 20 uniwersytetach w zakresie badań i dydaktyki retorycznej. Raport ten ukazał rozległość i różnorodność badań retorycznych w kraju, co stanowiło istotny punkt odniesienia dla dalszych dyskusji na temat rozwoju i przyszłości dyscypliny w Polsce.
Kongres obfitował w wydarzenia towarzyszące, takie jak warsztaty dla doktorantów i promotorów, pokazowa debata oksfordzka z udziałem studentów z różnych ośrodków naukowych (czytaj więcej) oraz dyskusja panelowa na temat przyszłości retoryki w edukacji akademickiej. Szczególnym momentem było ogłoszenie wyników V Konkursu Polskiego Towarzystwa Retorycznego na najlepszą pracę dyplomową z retoryki (czytaj więcej), w trakcie którego podkreślono znaczenie innowacyjnego podejścia do badań retorycznych także w pracach dyplomowych oraz – w dalszej przyszłości – na konstruowanie projektów doktorskich.
Omówienie wyników projektu „RHEFINE”, realizowanego w ramach programu Erasmus+ przez zespoły z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu w Zagrzebiu oraz Instytutu Retoryki i Komunikacji w Sofii, ukazało wagę innowacji w nauczaniu. Efektem tego projektu było opracowanie nowych programów studiów i cyfrowych materiałów dydaktycznych, które integrują retorykę z nowoczesnymi metodami edukacyjnymi. Kolejnym owocem współpracy międzynarodowego zespołu z badaczami skupionymi wokół Pracowni Retoryki Stosowanej UW i praktykami ze środowisk debatanckich była książka „Debata. Retoryka dla demokracji” (PWN 2024), która stanowi cenny wkład w aplikacyjny charakter badań retorycznych.
Kongres Retoryki 2024 stał się areną, na której tradycja spotkała się z nowoczesnością, oferując przestrzeń dla dalszego rozwoju zarówno doświadczonych naukowców, jak i młodych adeptów sztuki retorycznej. Komitet Organizacyjny składa serdeczne podziękowania wszystkim uczestnikom za aktywny udział i zaprasza na kolejne edycje, które będą kontynuować misję promowania i rozwijania retoryki.
MATERIAŁY Z KONGRESU
Zapraszamy do zapoznania się z materiałami kongresowymi. Wkrótce pojawią się następne.
1. Wyniki ankiety RETORYKA NA UCZELNIACH W POLSCE
Badanie ankietowe odbyło się w marcu i kwietniu 2024 roku. Na ankietę odpowiedziało 33 badaczy z 21 ośrodków akademickich. Pytania odnosiły się do sytuacji retoryki na poziomie naukowym, dydaktycznym i organizacyjnym w reprezentowanych przez respondentów ośrodkach naukowych.
Kolejnym krokiem będzie przygotowanie indywidualnych prezentacji głębiej charakteryzujących osiągnięcia w zakresie retoryki na poszczególnych uniwersytetach. Raporty będą zamieszczone na łamach czasopisma Res Rhetorica.
2. Wystąpienia zaproszonych prelegentów
W sekcji Prelegenci zostały opublikowane wystąpienia zaproszonych gości. W opcjach nagrania można wybrać transkrypcję i tłumaczenie na język polski.
Wystąpili:
- Prof. Petra Aczél (Moholy-Nagy University of Arts and Design, Węgry),
- Prof. Lisa Villadsen (University of Copenhagen, Dania),
- Prof. Dietmar Till (University of Tuebingen, Niemcy)
3. Pokazowa debata oksfordzka z omówieniem i materiałami dydaktycznymi
(wkrótce)
O KONGRESIE RETORYCZNYM
Ogólnopolski Kongres Retoryczny „Retoryka – Edukacja – Innowacja” to wyjątkowe wydarzenie naukowe, zaplanowane na 17-19 kwietnia 2024 r. w Warszawie, którego celem jest integracja środowiska badaczy i dydaktyków retoryki.
Pragniemy stworzyć platformę do dyskusji dla badaczy, w tym doktorantów, i nauczycieli, która umożliwi przedstawienie najnowszych osiągnięć naukowych oraz rozwiązań dydaktycznych w zakresie retoryki. Chcemy skoncentrować się na wyzwaniach i perspektywach badawczych i dydaktycznych w kontekście zmieniających się potrzeb edukacyjnych. Zgodnie z dobrymi praktykami wymiany wiedzy i doświadczeń zaprosiliśmy również europejskich ekspertów w dziedzinie retoryki, którzy przedstawią wyniki swoich badań i podzielą się własną praktyką dydaktyczną.
Ideą Kongresu jest skupienie się na trzech filarach, łączących najnowsze osiągnięcia naukowe z praktyką nauczania retoryki oraz przez retorykę, co pozwoli zakreślić ramy programowe procesu edukacji szkolnej i akademickiej.
PRELEGENCI
Petra Aczél
Moholy-Nagy University of Arts and Design, Węgry
Petra Aczél jest profesorem komunikacji i retoryki na Uniwersytecie Sztuki i Designu Moholy-Nagy (MOME) w Budapeszcie oraz w Szkole Doktorskiej MOME. Jest wiceprzewodniczącą Komitetu Komunikacji i Mediów Węgierskiej Akademii Nauk (HAS) oraz członkinią kilku rad naukowych i eksperckich. Urodzona w Budapeszcie, studiowała na Uniwersytecie Eötvösa Loránda, gdzie uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych w dziedzinie językoznawstwa i retoryki. Habilitację obroniła w 2011 roku, a w 2016 roku została mianowana profesorem zwyczajnym. Jej obszar zainteresowań badawczych obejmuje teorię retoryki, retorykę wizualną, retorykę zmysłów, retorykę medialną oraz badanie umiejętności, które będą kluczowe w przyszłości. Opublikowała 8 książek i ponad 200 prac naukowych. Wśród jej najnowszych publikacji znajdziemy artykuł „Screening the Future Faces of Rhetoric”, HAS, 2022 oraz rozdział „Future Faces of Rhetoric (article), HAS, 2022 and Future Shock or Future Chic? Future human skills in the context of technological proliferation” , w książce pod red. J. Katz, J. Floyd, & K. Schiepers pt. Perceiving the Future through New Communication Technologies, Palgrave, 2021.
Tytuł wystąpienia:
Humanizacja przyszłości – retoryka jako umiejętność kluczowa dla przyszłości
Abstrakt:
Ludzkość stoi przed wyzwaniem ciągłych przełomowych zmian – lub, jak chce ekonomia, „czarnych łabędzi” – technologicznych, politycznych, ekonomicznych czy społecznych. Przeżywamy swego rodzaju „szok przyszłości”. W obliczu nieznanego, nauczyciele, rodzice, politycy i decydenci starają się zidentyfikować te umiejętności, które pomogą jednostkom i społecznościom utrzymać ich dotychczasowy sposób życia, zarówno w sferze mentalnej, jak i cielesnej. Przygotowanie naszych metod i treści edukacyjnych do przyszłych wymagań niesie ze sobą potrzebę przyjęcia przyszłościowego spojrzenia na ludzkie życie w bliższej i dalszej perspektywie.
Umiejętności kluczowe dla przyszłości są intensywnie badane od ponad dekady. Zdając sobie sprawę ze zmieniającego się charakteru przyszłych wymagań pracy i z obecnego braku wiedzy na temat przyszłych zawodów, globalne think tanki i instytucje zaczęły koncentrować się na tym, kim możemy/powinniśmy być w przyszłości – oprócz prognoz dotyczących tego, jak będzie wyglądać przyszłość w kontekście ludzkiego życia. Istnieje kilka list kluczowych umiejętności, których wszyscy możemy potrzebować w ciągu najbliższych 10-20 lat. Wśród wymienionych kompetencji wyróżnia się komunikacja. Niestety, często sposób postrzegania kompetencji komunikacyjnych jest zbyt ogólny, co, jak potwierdzają badania, może prowadzić do niewykształcenia dostatecznej sprawności w tej dziedzinie.
Tymczasem w kontekście dyscypliny oraz jej statusu jako przedmiotu akademickiego, komunikacja często uznawana jest za dziedzinę „miękką”, a zatem jej istotność i realność bywają lekceważone przez przedstawicieli nauk „twardych”. Ta paradoksalna sytuacja prowadzi do deprecjacji osób posiadających wysokie umiejętności komunikacyjne, podczas gdy rzeczywistość potrzebuje obywateli biegłych w sztuce retoryki, którzy aktywnie dyskutują i argumentują, aby sprostać potrzebom tego świata.
Wykład Prof. Petry Aczél wychodzi od tego paradoksu. Stopniowo akcentując powiązania między umiejętnościami komunikacyjnymi a zorientowaniem na przyszłość, prelegentka nakreśli problem „szumu” społecznego i etycznego, czyli zanieczyszczenia komunikacyjnej biosfery, które stanowi dziś wyraźne, lecz często pomijane zagrożenie. Kolejnym punktem jest koncepcja „zachowania retorycznego” (zob. „homo rhetoricus” lub „wrażliwość retoryczna”), wraz z jego kluczowymi umiejętnościami oraz wpływem na jednostkę i społeczeństwo. Ostatecznym celem wystąpienia jest zaprezentowanie programu nauczania, który umożliwi nauczycielom i studentom nabycie świadomości, wrażliwości i umiejętności retorycznych, dzięki którym będą mogli pewnie patrzeć w przyszłość i rozwijać się w dynamicznym i nieprzewidywalnym świecie.
Lisa S. Villadsen
Uniwersytet w Kopenhadze, Dania
Lisa S. Villadsen jest profesorem retoryki i kierownikiem Sekcji Retoryki na Wydziale Komunikacji Uniwersytetu w Kopenhadze. Doktorat w zakresie badań nad komunikacją uzyskała w Northwestern University w USA. Jej zainteresowania badawcze skupiają się na współczesnej retoryce politycznej, ze szczególnym uwzględnieniem populizmu, obywatelstwa retorycznego oraz retoryki oficjalnych przeprosin. Prof. Villadsen współredagowała następujące publikacje: Populist Rhetorics. Case Studies and a Minimalist Definition, Palgrave Macmillan, 2022; The Rhetoric of Official Apologies. Critical Essays, Lexington Books, 2021; Rhetorical Citizenship and Public Deliberation. Penn State University Press, 2012; oraz Contemporary Rhetorical Citizenship: Purposes, Practices, and Perspectives. Leiden University Press, 2015.
Tytuł wystąpienia:
Obywatelstwo retoryczne: Ramy koncepcyjne dla badań nad dyskursem jako czynnikiem kształtującym i aktywującym obywatelskość
Abstrakt:
Obywatelstwo można scharakteryzować w kategoriach statusu, praw lub tożsamości. Można je również analizować jako praktykę dyskursywną, bardziej w ujęciu obywatelskości. W swoim wykładzie Prof. Villadsen przedstawi argumenty za stosownością retorycznego podejścia do badania obywatelstwa i za centralnym miejscem pojęcia obywatelskości w edukacji retorycznej.
Koncepcja obywatelstwa retorycznego stanowi parasol terminologiczny dla badania sposobów zaangażowania publicznego – tego, jak dyskursywnie „tworzymy” społeczeństwo. Umieszczenie retoryki w centrum rozumienia dynamiki obywatelskiej pozwala nam badać dyskursywną realizację obywatelskości: Jak dyskurs publiczny przyczynia się do kształtowania norm obywatelskich i w jaki sposób członkowie społeczeństwa wcielają w życie i kwestionują idee dotyczące istoty demokratycznego obywatelstwa? Odnoszące się zarówno do elitarnego, jak i powszechnego dyskursu publicznego, ramy koncepcyjne retorycznego obywatelstwa zachęcają do badania wielu modalności – od przemówień polityków, przez internetowe fora dyskusyjne w portalach gazetowych, po wydarzenia dialogu publicznego i dalej do dyskusji w mediach społecznościowych. Innymi słowy, koncepcja ta łączy badanie dyskursu obywatelskiego z perspektywy aktywnej lub partycypacyjnej, tj. własnych manifestacji dyskursywnych obywateli, oraz badanie dyskursu, którego obywatele są odbiorcami. Pierwsza z nich dotyczy dostępu obywateli do dyskursu obywatelskiego i sposobów ich uczestnictwa: Które głosy są słyszane i w jaki sposób angażują się w sferę publiczną? Drugi dotyczy tego, co czasami nazywa się odgórnym dyskursem publicznym, np. dyskursem polityków: Czy pomaga nam on krytycznie ocenić ich politykę, a tym samym określić nasze własne stanowisko?
W wykładzie zostaną przedstawione przykłady tego, jak obywatelstwo jako praktyka retoryczna może być rozwijane i praktykowane w edukacji retorycznej.
Dietmar Till
Uniwersytet w Tybindze, Niemcy
Profesor Dietmar Till jest ekspertem w dziedzinie historii i teorii retoryki. Od lat związany jest z Uniwersytetem w Tybindze, gdzie kieruje Katedrą Retoryki Ogólnej (Lehrstuhl für Allgemeine Rhetorik).
Wykładał na uniwersytetach w Getyndze, Ratyzbonie oraz kierował projektem naukowym na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie. Jako profesor wizytujący kilkakrotnie przebywał w Stanach Zjednoczonych (University of Washington, University of Illinois, Urbana-Champaign).
Zajmował ważne stanowiska w międzynarodowych stowarzyszeniach, takich jak: Rhetoric Society of Europe i International Society for the History of Rhetoric.
Dietmar Till jest współredaktorem Cambridge History of Rhetoric oraz współredaktorem serii Neue Rhetorik wydawanej przez de Gruyter.
Tytuł wystąpienia:
Szkolenie z retoryki cyfrowej w XXI wieku: Prezentacja dwóch projektów realizowanych w Tybindze
Abstrakt:
Wykład prof. Dietmara Tilla dotyczy dwóch projektów retorycznych, w które był zaangażowany w ciągu ostatnich kilku lat lub dekad. Pierwszy z nich pt. Virtual Rhetoric realizowany jest na Uniwersytecie w Tybindze, a drugi to projekt współzałożonej przez prof. Tilla firmy Akademia Retoryki (Rhetorik Akademie Tübingen GmbH). Projekt Virtual Rhetoric jest realizowany w Tybindze od ponad 20 lat. Początkowo była to współpraca między uniwersytetami w Ratyzbonie i Tybindze, a następnie między Katedrą Języka Niemieckiego i Katedrą Retoryki Ogólnej na Uniwersytecie w Tybindze. Kilka tysięcy studentów wzięło udział w seminariach Virtual Rhetoric, które składają się z trzech modułów: jeden poświęcony jest mówieniu, drugi konwersacji, a trzeci pisaniu. Seminarium zostało zaprojektowane w formie blended learning: nauka cyfrowa i tradycyjna wzajemnie się uzupełniają. Studenci oglądają filmy i wykonują ćwiczenia wirtualnie i offline, korzystając przy tym z samouczków.
Pandemia koronawirusa zwróciła uwagę na metody cyfrowego nauczania i uczenia się. Podczas pandemii w Akademii Retoryki opracowano szereg kursów cyfrowych. Jednak obecnie, gdy pandemia się skończyła, widać wyraźnie, że kursy szkoleniowe z retoryki nie wracają do dawnego trybu. Firmy i ich pracownicy nie są już skłonni poświęcić weekendu na szkolenie, tym bardziej nie są skłonni za nie płacić. Akademia Retoryki opracowała więc model, który łączy formaty cyfrowe, filmy wideo i coaching na żywo za pośrednictwem Zooma. Jednym z odkryć tego formatu jest to, że szkolenie z retoryki działa dziś tylko wtedy, gdy równowaga między życiem a pracą jest właściwa i gdy wysoka jakość szkolenia jest zapewniona w sesji indywidualnej.
Wystąpienie ma na celu zaprezentowanie obu projektów, a także odniesienie się do refleksji Katie Böhme na temat dydaktyki szkoleń retorycznych („Didaktik der Rhetoriktrainings” i „Rhetoriktrainings online”, Berlin 2015, obie w języku niemieckim).
KONGRES RETORYKI: 3 FILARY
Ideą Kongresu jest skupienie się na trzech filarach, łączących najnowsze osiągnięcia naukowe z praktyką nauczania retoryki oraz przez retorykę, co pozwoli zakreślić ramy programowe procesu edukacji szkolnej i akademickiej.
Pierwszym filarem jest zbudowanie ram teoretyczno-praktycznych opartych na badaniach naukowych z dziedziny retoryki i krytyki retorycznej. Naszym celem jest stworzenie nowoczesnego kształtu nauczania retorycznego w środowisku cyfrowym, tak by dostosować programy nauczania, metody dydaktyczne oraz podręczniki do potrzeb uczniów, studentów i rynku pracy.
Drugi filar koncentruje się na dążeniu do zniwelowania braków kompetencyjnych uczniów i studentów w zakresie komunikowania. Chcemy propagować koncepcję nauczania opartego na analizach krytycznych, które pozwolą trenować umiejętności, takie jak: rozwiązywanie problemów, praca zespołowa, umiejętność dialogu w różnych gatunkach (debata, negocjacje, mediacje, deliberacje), analiza sytuacji konfliktowych oraz rozwój kompetencji związanych z empatią i „wrażliwością retoryczną”.
Trzeci filar ma na celu wsparcie nauczycieli w rozwoju kompetencji dydaktycznych związanych z nauczaniem retoryki. Pragniemy stworzyć przestrzeń do dyskusji oraz prezentacji nowych rozwiązań edukacyjnych. Wymiana doświadczeń i refleksji dotyczących nowych metod nauczania retoryki oraz nauczania przez retorykę będzie kluczowym elementem tego filaru.
TEMATYKA KONGRESU
- zastosowanie retoryki w kształceniu na różnych poziomach edukacji;
- innowacyjne metody nauczania retoryki oraz nauczania przez retorykę i ich skuteczność;
- dostosowanie nauczania retoryki oraz nauczania przez retorykę do potrzeb różnorodnych grup uczniów i studentów;
- wykorzystanie najnowszych badań naukowych w nauczaniu retoryki;
- integracja retoryki z innymi dziedzinami nauki, takimi jak: psychologia, prawo, lingwistyka, literaturoznawstwo czy komunikacja.
MIEJSCE OBRAD
NYX Warsaw Hotel
ul. Chmielna 71
00-801 Warszawa
www.nyx-hotels.com
Wybrane wydarzenia
Uniwersytet Warszawski
Krakowskie Przedmieście 26/28
Gmach Wydziału Polonistyki, sala 4
WAŻNE DATY
| 30.11.2023 | termin uiszczenia opłaty konferencyjnej |
| 17-19.04.2024 | Kongres Retoryczny |
| 30 czerwca 2024 | planowany termin nadsyłania artykułów (zob. www.ResRhetorica.com) |
| 2024/2025 | planowany rok wydania publikacji pokonferencyjnej |
WSPARCIE
Projekt finansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Doskonała Nauka”.
RAMOWY PROGRAM KONGRESU
Ramowy program
Środa:
- Wykłady plenarne
- Warsztaty dla młodych badaczy, doktorantów i kandydatów do szkół doktorskich
- Sekcje tematyczne z wykładami
Czwartek:
- Retoryka w Polsce – przegląd dydaktyki i badań retorycznych
- Wykład plenarny
- Sekcje tematyczne z wykładami
- Retoryka jako wyposażenie do życia w społeczeństwie – pokazowa debata oksfordzka
- Spotkanie kół naukowych (Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski)
- Loci communes: oprowadzanie po Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego
- Ogłoszenie wyników w V Konkursie PTR na najlepszą pracę dyplomową z elementami retoryki (Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski)
- RHEFINE follow-up plenary session (Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski)
- Wokół książki Debata czyli retoryka dla demokracji – warsztaty dla promotorów (Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski)
Piątek
- Sekcje tematyczne z wykładami
- Okrągły stół pt. Multidyscyplinarna strategia nauczania retoryki
Debata pokazowa
Retoryka jako wyposażenie do życia w społeczeństwie – to hasło, które pokazuje znaczenie edukacji retorycznej. Jednym z innowacyjnych rozwiązań w kształceniu jest wykorzystywanie potencjału debaty oksfordzkiej.
„Upowszechnienie się narzędzi opartych na generatywnej sztucznej inteligencji, takich jak ChatGPT, przynosi uczniom więcej szkód niż korzyści” – to teza pokazowej debaty oksfordzkiej, która odbędzie się w czasie Kongresu.
Format debaty oksfordzkiej, charakteryzujący się ścisłą strukturą wypowiedzi i wysoką kulturą dyskusji, posłuży jako platforma do głębokiego i zorganizowanego rozważenia wpływu sztucznej inteligencji na edukację. Wydarzenie to ma na celu nie tylko przedstawienie różnorodnych perspektyw dotyczących samej tezy, lecz przede wszystkim propagowanie nowatorskich metod dydaktycznych wśród nauczycieli.
Celem wydarzenia jest ukazanie możliwości wykorzystania debaty oksfordzkiej w procesie dydaktycznym oraz podkreślanie misji wspierania edukacyjnej przyszłości opartej na świadomym i krytycznym podejściu do nowych technologii i nie tylko.
Debata organizowana jest przez Polskie Towarzystwo Retoryczne we współpracy z Fundacją Projekty Edukacyjne i z udziałem Krakowskiego Stowarzyszenia Mówców.
Efektem debaty będzie ogólnodostępny zestaw materiałów szkoleniowych dla nauczycieli zainteresowanych wykorzystaniem debaty oksfordzkiej w procesie dydaktycznym.
Zwycięzcy debaty otrzymają nagrody książkowe od Wydawnictwa Naukowego PWN.
- Forma: hybrydowa/ online
- Data: 18 kwietnia (czwartek); 11.20-13.20
- Link do rejestracji na spotkanie
W razie pytań zapraszamy do kontaktu: kjrogowska@projektyedukacyjne.
org
Zapraszamy na wykład ekspercki dr. Marcina Będkowskiego (IJP UW)!
online (Zoom) 10 kwietnia 2024 godz.18.00.Aby lepiej przygotować do debaty, poprzedzi ją otwarty wykład online!
Część trzecia koncentrować się będzie na dostrzeżonych implikacjach i formułowanych w przestrzeni publicznej ocenach zjawisk związanych z generatywną sztuczną inteligencją, głównie w kontekście edukacyjnym.
- Forma: online (ZOOM)
- Data: 1o kwietnia (środa); 18.00
- Link do spotkania:
Sponsorzy:
Organizatorzy debaty
Marcin Będkowski
Spotkanie kół naukowych
Studenckie Koło Naukowe Retoryki „Gadu-gadu” działające na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego pod patronatem PTR zaprasza na spotkanie hybrydowe koła i inicjatywy studenckie z całej Polski, zajmujące się szeroko rozumianą tematyką retoryki, debat i komunikacji. W trakcie spotkania przewidziano czas na zaprezentowanie działalności poszczególnych kół.
Studenci zaplanowali także część dyskusyjną na temat rozwoju kultury debatowania. To pierwszy krok ku dalszej integracji studenckiego środowiska retorycznego na rzecz wymiany doświadczeń i dobrych praktyk komunikacyjnych.
- Forma: hybrydowa/ online
- Data: 18 kwietnia (czwartek); 17-18.30
- Miejsce: Uniwersytet Warszawski, Krakowskie Przedmieście 26/28, Gmach Wydziału Polonistyki, s. 4
- Link do spotkania: meet.google.com/aak-chxs-fby
Ogłoszenie wyników V Konkursu Polskiego Towarzystwa Retorycznego na najlepszą pracę dyplomową z retoryki
Spotkanie zostanie poprzedzone międzynarodową sesją z udziałem prelegentek z Uniwersytetu w Zagrzebiu (Chorwacja).
-
- Miejsce: Uniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki, sala nr 4 (parter)
- Forma: hybrydowa
- Data: 18 kwietnia (czwartek); 18:30
- Link do spotkania
Rhetoric for Innovative Education
Realizowany w latach 2020-2022 w ramach programu Erasmus+, projekt RHEFINE był pionierskim przedsięwzięciem o charakterze naukowo-dydaktycznym. Jego ambicją było zintegrowanie retoryki z najnowszymi metodami nauczania, by sprostać dynamicznie zmieniającym się potrzebom edukacyjnym XXI wieku.
Projekt był wspólnym wysiłkiem Pracowni Retoryki Stosowanej na Uniwersytecie Warszawskim, Katedry Fonetyki Teoretycznej i Stosowanej na Uniwersytecie w Zagrzebiu oraz Instytutu Retoryki i Komunikacji w Sofii.
W jego ramach opracowano cyfrowe materiały dydaktyczne. Stworzono programy studiów, które łączą teoretyczne podstawy retoryki z praktycznym zastosowaniem w różnych dziedzinach życia i pracy, na pierwszym i drugim poziomie edukacji akademickiej.
Projekt zaowocował opracowaniem podręczników akademickich, m.in. poświęconych krytyce retorycznej oraz tomem dotyczącym dydaktyki w zakresie retoryki. Te publikacje stanowią cenne źródło wiedzy, zarówno dla studentów, jak i badaczy oraz nauczycieli, umożliwiając głębsze zrozumienie zasad i praktyk retorycznych.
Istotnym elementem integracji międzynarodowego środowiska akademickiego były warsztaty z zakresu krytyki retorycznej dla studentów z uczelni partnerskich. Warsztaty te sprzyjały nie tylko rozwijaniu umiejętności retorycznych, ale także budowaniu międzynarodowej sieci kontaktów naukowych i edukacyjnych.
Wyniki projektu RHEFINE nie tylko poszerzają granice nauki o retoryce, ale również otwierają nowe możliwości dla przyszłych badań i projektów edukacyjnych w tej dziedzinie.
W tej sesji zapraszamy do wysłuchania wykładów badaczek retoryki z partnerskiego Uniwersytetu w Zagrzebiu.
Więcej o projekcie: https://rhefine.uw.edu.pl
- Overview of Rhetorical Research in Croatia
Elenmari Pletikos Olof
Abstract:
The focus of rhetorical research in Croatia is in two areas: text and oral delivery. Text research is primarily in the field of political and media discourse, analysing what kinds of arguments and rhetorical figures are frequently used, which fallacies are most common, and what kind of values are supported. The use of the abusive argumentum ad hominem is often found in the speeches of Europhobes (Kišiček, 2013) and in the discourse of the Croatian Parliament (Vančura and Tomić, 2013). A rhetorical analysis of inaugural addresses of Croatian presidents includes values and style, as well as delivery (Poropat Darrer and Pletikos Olof, 2017).
There are many other papers analysing figures of speech in political or media discourse (Grgić and Nikolić, 2013; Runjić-Stoilova and Stanković, 2016; Runjić-Stoilova, 2017 etc). On the other side, research on oral delivery deals with prosody features such as tone and intonation, timbre, rhythm, tempo, and others. Oral delivery consists of articulatory oral motor skills, diction, speech precision, fluency, and all the prosodic features reflected in prosodic expressivity. There is research on prosodic features in both public speaking and classroom delivery, and it is crucial for supporting listening (Škarić, 2003; Vlašić and Pletikos, 2006; Pletikos Olof and Vlašić Duić, 2013; Vlašić Duić & Gusak Bilić, 2022). Tomić (2023) makes a significant contribution to teaching performance, particularly to teaching listening because the audience is the silent and the most difficult part of the communication chain to research.
The RHEFINE project (Rhetoric for Innovative Education) has spurred further development of rhetorical pedagogy in Croatia, and we hope this momentum will continue through other projects.
This project not only encompasses the content and structure of the text but also emphasises the importance of teaching and evaluating oral delivery, ensuring that the message effectively reaches the recipient.
- Rhetorical Education in the 21st Century: Bridging the Gap
Diana Tomić
Abstract:
In today’s education, integrating rhetorical pedagogy and didactics may seem self-explanatory. However, better conceptualization, organization and visibility of rhetorical knowledge and skills is required in order to address the needs of modern education. 21st century education requires students to develop two basic transversal skills: critical learning encompassing critical thinking, speaking, and writing, and clear communicating. Both essential skills can be nurtured through rhetorical education. Another two aspects of modern education determine rhetorical pedagogy (what should be taught) and didactics (how it should be taught).
These aspects are interdisciplinarity and digitalization. The field of rhetorical scholarship itself is inherently interdisciplinary, evident not only in the wide array of courses offered (public speaking, academic writing, creative writing, communication skills, rhetorical theory, or argumentation course to name a few), but also in the diverse backgrounds of scholars and researchers, spanning linguistics and philology, philosophy and logic, communication science, and psychology. This diversity leads to a shattering of rhetorical knowledge and skills across curricula, resulting in varying definitions and interpretations of rhetorical concepts contingent upon the discipline introducing them. In order to consolidate rhetorical knowledge in the 21st century education, there is a need for rhetorical skills framework. The foundation of the framework is ancient rhetorical pedagogy and its key concepts – rhetorical cannons, structural organization, rhetorical appeals etc. with some contemporary adaptations such as implementation of interdisciplinary research findings on communication. Students’ rhetorical skill building should determine rhetorical didactics by having strong connection with contemporary communicative modalities. Several of these critical topics are explored in the book „Rhetorical Research & Didactics,” addressing the process of teaching argumentation patterns, enhancing public speaking skills for special needs, and refining the art of delivery serving as a starting point for contemporary rhetorical education.
-
- Miejsce: Uniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki, sala nr 4 (parter)
- Forma: hybrydowa
- Data: 18 kwietnia (czwartek); 18:30-19.20
- Link do spotkania
Prelegentki
Elenmari Pletikos Olof
Diana Tomić
Okrągły stół pt. Multidyscyplinarna strategia nauczania retoryki
Dyskusja w formule okrągłego stołu poświęcona będzie rozwojowi retoryki na polskich uczelniach.
Główne zagadnienia dyskusji to innowacje w nauczaniu retoryki, kompetencje retoryczne w różnych kontekstach akademickich, rozwój retoryki jako dyscypliny akademickiej oraz rozpoznawalność i percepcja retoryki w społeczeństwie.
Spotkanie to będzie okazją do wymiany doświadczeń, pomysłów oraz najlepszych praktyk między ekspertami, a także do dyskusji na temat przyszłości nauczania retoryki.
Spotkanie prowadzi dr hab. Agnieszka Budzyńska-Daca, prof. UW
Wprowadzeniem w tematykę dyskusji będzie prezentacja pt. Retoryka w Polsce – przegląd dydaktyki i badań retorycznych (18.04, czwartek, godz. 9.00-9.30) omawiająca działalność prowadzoną w kilkunastu ośrodkach akademickich w Polsce.
Paneliści:
- Paweł Gondek (KUL),
- Bartosz Hordecki (UAM),
- Jakub Pstrąg (UJ),
- Magdalena Ryszka-Kurczab (Uniwersytet KEN)
NOCLEGI
Uczestnicy Kongresu mają możliwość rezerwacji noclegu w miejscu obrad (NYX Warsaw Hotel) za pośrednictwem Organizatorów w specjalnej cenie:
- Miejsce w pokoju jednoosobowym – 600 PLN brutto ze śniadaniem /doba
- Miejsce w pokoju dwuosobowym – 325 PLN brutto ze śniadaniem / doba
Informacje o sposobie rezerwacji noclegów zostaną podane w terminie późniejszym
OPŁATA KONFERENCYJNA
- 100 zł dla członków PTR (z opłaconą składką członkowską za 2023 rok ) i doktorantów
- 200 zł dla pozostałych uczestników
Cena obejmuje udział w Kongresie, pakiet materiałów konferencyjnych, obiady i przerwy kawowe, uroczystą kolację w drugim dniu wydarzenia, a także udział w wydarzeniach towarzyszących
Opłatę należy uiścić po otrzymaniu informacji o zaakceptowaniu abstraktu na konto:
(Mbank): 22 1140 2062 0000 3714 4300 1008
Prosimy o tytuł przelewu: Kongres_Nazwisko_Imię.
Polskie Towarzystwo Retoryczne
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
(Instytut Polonistyki Stosowanej UW)
ORGANIZATORZY
Polskie Towarzystwo Retoryczne (PTR) jest działającym 2000 roku stowarzyszeniem naukowym, którego celem jest pogłębianie wiedzy na temat retoryki, promowanie jej nauczania oraz integrowanie osób i instytucji zajmujących się retoryką. Towarzystwo skupia badaczy i praktyków: pracowników naukowych (m. in. językoznawców, filologów, socjologów), nauczycieli szkół średnich, pracowników działów PR, logopedów, specjalistów w dziedzinie komunikacji.
PTR prowadzi także działalność wydawniczą – przez 9 lat było współwydawcą czasopisma „Forum Artis Rhetoricae”, a od 2015 roku jest wydawcą międzynarodowego czasopisma internetowego „Res Rhetorica” (140 pkt MEiN), objętego dofinansowaniem ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki na podstawie umowy nr RCN/SP/0010/2021/1 w ramach programu „Rozwój czasopism naukowych”.
PTR organizuje cykliczne konferencje ogólnopolskie lub międzynarodowe, seminaria i warsztaty naukowe. W 2015 roku odbyła się piąta z cyklu międzynarodowych konferencji „Rhetoric in Society”, będąca rezultatem współpracy PTR i Rhetoric Society of Europe. Od 2017 roku PTR jest współorganizatorem cyklu konferencji międzynarodowych („Media in America, America in Media”), podczas których odbywają się międzynarodowe warsztaty dla doktorantów przy wsparciu Ambasady USA w Warszawie. W 2022 roku PTR we współpracy ze stowarzyszeniem ArgDiaP zorganizowało w Lublinie ogólnopolską konferencję „Retoryka i Argumentacja: Logos-Etos-Patos”.
PTR współpracuje z różnymi ośrodkami naukowymi, m. in. z Wydziałem Polonistyki UW, z Katedrą Italianistyki UW, z Wydziałem Socjologii i Pedagogiki SGGW, z Interdyscyplinarnym Centrum Retoryki Stosowanej przy Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, z Katedrą Filozofii Kultury i Podstaw Retoryki KUL oraz z Wydziałem Filologicznym i Wydziałem Politologii i Dziennikarstwa UMCS.
PUBLIKACJE POKONFERENCYJNE
Efektem Kongresu będzie wieloautorski artykuł programowy w języku polskim i angielskim, który zostanie opublikowany w czasopiśmie naukowym „Res Rhetorica” (100 p.), wydawanym przez Polskie Towarzystwo Retoryczne. Planujemy także publikację wybranych recenzowanych artykułów pokonferencyjnych w tymże czasopiśmie:
- numer 4/2024: Edukacja retoryczna/Rhetoric education, zobacz zaproszenie do nadsyłania artykułów.
- numer 1/2025: Retoryczne innowacje/ Rhetorical innovations, zobacz zaproszenie do nadsyłania artykułów.
KOMITET NAUKOWY I ORGANIZACYJNY KONGRESU
KOMITET NAUKOWY:
Dr hab. Maria Barłowska, prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
Dr Anna Bendrat, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Prof. dr hab. Barbara Bogołębska, Uniwersytet Łódzki
Dr hab. Agnieszka Budzyńska-Daca, prof. UW, Uniwersytet Warszawski
Prof. Andrea Ceccherelli, Uniwersytet w Bolonii
Dr hab. Paweł Gondek, prof. KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski
Prof. Arlene Holmes-Henderson, Uniwersytet w Durham
Dr hab. Agnieszka Kampka, prof. SGGW, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
Dr Anna M. Kiełbiewska, Uniwersytet Warszawski
Prof. dr hab. Jakub Z. Lichański, Uniwersytet Warszawski
Prof. Ivanka Mavrodieva, Uniwersytet w Sofii
Prof. dr hab. Cyprian Mielczarski, Uniwersytet Warszawski
Dr Ewa Modrzejewska, Uniwersytet Warszawski
Prof. Cezary Ornatowski, Uniwersytet w San Diego
Dr Agnieszka Szurek, Uniwersytet Warszawski
Dr Diana Tomić, Uniwersytet w Zagrzebiu
Dr hab. Jacek Wasilewski, Uniwersytet Warszawski
Dr hab. Elżbieta Wierzbicka-Piotrowska, prof. UW, Uniwersytet Warszawski
Dr hab. Maria Załęska, prof. UW, Uniwersytet Warszawski
KOMITET ORGANIZACYJNY:
Dr Agnieszka Budzyńska-Daca, prof. UW
Dr hab. Maria Załęska, prof. UW
Dr hab. Agnieszka Kampka, prof. SGGW
Dr Anna Bendrat
Dr Ewa Modrzejewska
Dr Anna M. Kiełbiewska
PATRONATY
Kongresowi patronują:
- ArgDiaP
- Dziekan Wydziału Neofilologii UW, dr hab. Robert Małecki, prof. UW
- Dziekan Wydziału Polonistyki UW, prof. dr hab. Zbigniew Greń
- Fundacja Projekty Edukacyjne
- Instytut Polonistyki Stosowanej UW
- Krakowskie Stowarzyszenie Mówców
- Pracownia do Badań Historii i Teorii Retoryki UW
- Pracownia Retoryki Stosowanej UW
- Wydawnictwo Naukowe PWN
- Wydawnictwo Onepress
Uczestnicy Kongresu Retorycznego otrzymują czasowy rabat od Wydawnictwa Naukowego PWN.
CONGRESS ON RHETORIC: 'RHETORIC - EDUCATION - INNOVATION'
We are pleased to invite you to participate in the Congress on Rhetoric, organised by the Polish Rhetoric Society on 17-19 April 2024 in Warsaw. The theme of the Congress is ’Rhetoric – Education – Innovation’.
The idea of the Congress is to provide a platform for researchers, including PhD students and teachers, to discuss the latest research developments and teaching solutions in the field of rhetoric. We want to focus on the challenges and perspectives of research and teaching in the context of changing educational needs.
Our primary objective is to unite the community of esteemed researchers and educators. We would like to rally around the fundamental notion of preserving the distinctive essence of the oldest science encompassing persuasion, communication, argumentation, ethical discourse, and effective oratory.
The idea of the Congress is to focus on three pillars that connect the latest scientific advancements with the practice of teaching rhetoric and teaching through rhetoric, to outline the curriculum framework of the school and academic education process.
The first pillar is to build a theoretical and practical framework based on research in rhetoric and rhetorical criticism. Our aim is to create a modern shape for rhetorical teaching in a digital environment in order to adapt curricula, didactic methods and textbooks to the needs of pupils, students and the labour market.
The second pillar focuses on seeking to address students’ and pupils’ competence gaps in communication. We want to promote the concept of critical analysis-based teaching to train skills such as problem-solving, teamwork, dialogue skills in different genres (debate, negotiation, mediation, deliberation), analysis of conflict situations and the development of competences related to empathy and 'rhetorical sensitivity’.
The third pillar aims to support teachers in the development of didactic competences related to the teaching of rhetoric. We wish to create a space for discussion and presentation of new educational solutions. The exchange of experiences and reflections on new methods of teaching rhetoric and teaching through rhetoric will be a key element of this pillar.
During the Congress, we want participants to present their research and have the opportunity to learn about the latest rhetorical tools and methods that will help in the effective transfer of knowledge, as well as to adapt the teaching process to the individual needs and preferences of students, including those with special educational needs.
KEYNOTE SPEAKERS
Petra Aczél
Moholy-Nagy University of Arts and Design, Hungary
Dr. Petra Aczél is a full professor of communication and rhetoric at Moholy-Nagy University of Arts and Design (MOME), Budapest as well as the member of the MOME Doctoral School. She is vice chair of the Communication and Media Committee of the Hungarian Academy of Sciences (HAS) and hold memberships in several scientific and expert boards. Born in Budapest, she studied at Eötvös Loránd University where she earned the PhD degree of linguistics and rhetoric. She gave her habilitation lecture in 2011 and was appointed full professor in 2016. Her research interests are focused on rhetorical theory, visual and sensual rhetoric, media rhetoric and more recently, future skills. She has published 8 books and more than 200 acadamic papers. Her latest works include Screening the Future Faces of Rhetoric (article), HAS, 2022 and Future Shock or Future Chic? Future human skills in the context of technological proliferation (chapter), Palgrave, 2021.
Lisa S. Villadsen
University of Copenhagen, Denmark
Lisa Villadsen is Professor of Rhetoric and Head of the Section of Rhetoric at the Department of Communication at the University of Copenhagen, Denmark. She holds a Ph.D. in Communication Studies from Northwestern University, USA. Her research interests revolve around contemporary political rhetoric, particularly issues of populism, rhetorical citizenship, and official apologies.
Villadsen is the co-editor of Populist Rhetorics. Case Studies and a Minimalist Definition, Palgrave Macmillan, 2022; The Rhetoric of Official Apologies. Critical Essays, Lexington Books, 2021; Rhetorical Citizenship and Public Deliberation. Penn State University Press, 2012; and Contemporary Rhetorical Citizenship: Purposes, Practices, and Perspectives. Leiden University Press.
Dietmar Till
University of Tübingen, Germany
Dietmar Till studied Rhetoric, Modern German Literature and Philosophy at the University of Tübingen.
He was an assistant professor at the University of Regensburg and the University of Tübingen (in the Germanics departments). The topic of his Ph.D. (Tübingen 2003) was the transformation of rhetoric in the 17th and 18th centuries. From 2008 through 2011 he was a project leader at the Free University of Berlin with a project on The Rhetoric of Empathy.
His habilitation was at the University of Göttingen (venia legeni for German Philology and Comparative Literature).
He was appointed Professor of General Rhetoric at the University of Tübingen in 2011.
He is member of the collaborative research center (CRC 1391, funded be the German Research Foundation) on “Different Aesthetics”.
Since October 2023 he is dean of the Faculty of Humanities.
Official Tourist Website of Warsaw
Plan your stay with the Official Tourist Website of Warsaw: https://warsawtour.pl.
Klauzula RODO
Administratorem Państwa danych osobowych jest Polskie Towarzystwo Retoryczne z siedzibą przy ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 w Warszawie (00-927).
Państwa dane osobowe będą przetwarzane w celu:
- zorganizowania i przeprowadzenia Ogólnopolskiego Kongresu Retorycznego
- udokumentowania przebiegu wydarzenia
- udostępniania Państwu materiałów i pomocy naukowych z wydarzenia
- umieszczania materiałów z Kongresu na stronie internetowej i w mediach społecznościowych Polskiego Towarzystwa Retorycznego.
Podane dane będą przetwarzane na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO), odpowiednio:
- art. 6 ust. 1 lit. b) i f)
- art. 6 ust. 1 lit. a)
Podanie danych oznaczonych jako obowiązkowe przy wyrażeniu zgody jest niezbędne do uczestnictwa w Kongresie.
W przypadku wydarzeń dofinansowanych przez instytucje państwowe dane mogą być przekazane do tych instytucji w celach rozliczeń lub sprawozdawczości, regulowanych odpowiednimi ustawami. Państwa dane osobowe mogą być również przekazywane odpowiednim organom państwowym w przypadkach przewidzianych przepisami prawa.
Dane zebrane na podstawie art. 6 ust. 1 lit. b) i f) RODO będą przetwarzane do czasu osiągnięcia celu w tym przez okres wynikający z przepisów prawa w zakresie rachunkowości (w przypadku płatnego uczestnictwa).
Posiadają Państwo prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo do wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie. Państwa dane nie będą przetwarzane w sposób zautomatyzowany i nie będą poddawane profilowaniu.
Zadanie zostało dofinansowane przez MEiN na podstawie umowy nr KONF/SN/0481/2023/01 w ramach programu „Doskonała Nauka II”
I am text block. Click edit button to change this text. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.